₹947 કરોડની સહાયની જાહેરાત છતાં ખેડૂતો નિરાશ: સરકાર હવે તો કરો દરકાર!!!

ગુજરાત સરકારે ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર 2025માં પડેલા કમોસમી વરસાદથી પાકને થયેલા વ્યાપક નુકસાન માટે ₹947 કરોડના કૃષિ રાહત પેકેજની જાહેરાત કરી, ત્યારે ખેડૂત સમાજમાં રાહતની લાગણી પ્રસરી હતી. જોકે, આ જાહેરાતને દિવસો વીતી જવા છતાં ખેડૂતોના ખાતામાં વળતરની રકમ જમા ન થતાં, હવે રાહતની આશા તીવ્ર આક્રોશમાં પરિવર્તિત થઈ છે. ખરીફ પાકની નિષ્ફળતા બાદ રવિ પાકની વાવણીની મોસમ નજીક આવી રહી છે, ત્યારે રોકડની તંગીનો સામનો કરી રહેલા ખેડૂતો તંત્રની ધીમી ગતિથી ભારે નારાજ છે.

આ પેકેજમાં જૂનાગઢ, કચ્છ, પંચમહાલ, પાટણ અને વાવ-થરાદ સહિત પાંચ જિલ્લાના અસરગ્રસ્ત ખેડૂતોને આવરી લેવામાં આવ્યા છે. સરકારે બિનપિયત પાકો માટે પ્રતિ હેક્ટર ₹12,000 અને બાગાયતી પાકો માટે ₹27,500 સુધીની સહાય જાહેર કરી છે. જોકે, આ માત્ર કાગળ પરની જાહેરાત બની રહેતા ખેડૂતો ફરી એકવાર દેવાના બોજ નીચે દબાઈ રહ્યા છે.

ખેડૂતોની કઠોર વાસ્તવિકતા: "તંત્રને અમારી વેદના ક્યારે સમજાશે?"

પાક નુકસાનીના વળતરના વિલંબથી સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં રોષ જોવા મળી રહ્યો છે. ખેડૂતોનું કહેવું છે કે સહાયની જાહેરાત યોગ્ય સમયે થઈ, પરંતુ તેની ચૂકવણીમાં થતા વિલંબથી તેનો હેતુ નિષ્ફળ જઈ રહ્યો છે.

સુરેન્દ્રનગરના કપાસ ઉગાડતા ખેડૂત રમણભાઈ પરમારની વેદના સાંભળવા જેવી છે: "અમારો કપાસ પાણીમાં ગરક થઈ ગયો. હવે રવિ પાક વાવવા માટે ખાતર, બિયારણ અને મજૂરીના પૈસા ક્યાંથી લાવીએ? સરકારે દિવાળી પહેલા રાહતની વાત કરી હતી, પણ તહેવાર પૂરો થયા પછી પણ ખાતું ખાલી છે. જો સમયસર પૈસા નહીં મળે તો મારે ફરી વ્યાજે લેવું પડશે. આ સહાય નહીં, પણ દેવાનો ડુંગર વધારવાનું કારણ બનશે."

કચ્છના એક અન્ય ખેડૂત ધરમશીભાઈ, જેમનો મગફળીનો પાક નિષ્ફળ ગયો છે, તેમણે તંત્ર પર સવાલો ઉઠાવ્યા: "સર્વેનું કામ પતી ગયું છે, પછી આટલો વિલંબ શા માટે? શું સરકાર માત્ર જાહેરાતો કરીને ખેડૂતોને શાંત રાખવા માંગે છે? તંત્રને અમારી વેદના અને સમયનું મૂલ્ય ક્યારે સમજાશે?"

પાલભાઈ આંબલિયાનો પત્ર: મુખ્યમંત્રીને સીધો સવાલ

ખેડૂતોની આ નારાજગી અને ચૂકવણીમાં થતા વિલંબના મુદ્દે દ્વારકા જિલ્લા કોંગ્રેસ પ્રમુખ પાલભાઈ આંબલિયાએ સક્રિય ભૂમિકા ભજવી છે. તેમણે મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ અને કૃષિ મંત્રી જીતુ વાઘાણીને પત્ર લખીને તાત્કાલિક ચૂકવણીની માંગ કરી છે.

પાલભાઈ આંબલિયા દ્વારા લખાયેલા પત્રના મુખ્ય મુદ્દાઓ:

• તાત્કાલિક પગલાંની માંગ: તેમણે પત્રમાં સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે કે, ₹947 કરોડના રાહત પેકેજની જાહેરાત છતાં જો ખેડૂતોના ખાતામાં પૈસા જમા ન થાય, તો આ સરકારની સંવેદનશીલતા પર પ્રશ્ન ઊભો કરે છે.
• વહીવટી બેદરકારી પર આક્ષેપ: પત્રમાં આંબલિયાએ ભૂતકાળમાં પણ વીમા પ્રીમિયમની રકમ અને સહાય ચૂકવવામાં થયેલા વિલંબનો ઉલ્લેખ કર્યો છે, અને આ વિલંબને 'વહીવટી બેદરકારી' ગણાવી છે.
• ઝડપી DBTની માંગ: તેમણે માંગ કરી છે કે રાહત પેકેજની સંપૂર્ણ રકમ તાત્કાલિક ધોરણે DBT (ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર) દ્વારા અસરગ્રસ્ત ખેડૂતોના ખાતામાં જમા કરવામાં આવે.
• કાયમી ઉકેલની જરૂરિયાત: આંબલિયાએ પત્રમાં ભારપૂર્વક જણાવ્યું છે કે રાહતની જાહેરાત માત્ર રાજકીય હેતુ માટે ન થવી જોઈએ, પરંતુ ખેડૂતોને દેવામાંથી બહાર કાઢવા અને આગામી વાવણી માટે તૈયાર કરવાના નક્કર ઉદ્દેશ્ય સાથે થવી જોઈએ.

વિલંબનું કારણ: ચકાસણી કે ઢીલ?

સરકાર તરફથી સત્તાવાર રીતે એવું કારણ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે કે મોટી સંખ્યામાં ખેડૂતોના ડેટાની ચકાસણી, બેંક ખાતાઓને આધાર કાર્ડ સાથે જોડવા અને 7/12ના દસ્તાવેજોનું વેરિફિકેશન કરવામાં સમય લાગી રહ્યો છે. વિભાગનું માનવું છે કે આ પ્રક્રિયામાં સંપૂર્ણ પારદર્શિતા જાળવવી જરૂરી છે, જેથી કોઈ ગેરરીતિ ન થાય.

જોકે, વિરોધ પક્ષો અને ખેડૂત નેતાઓ આ દલીલને ફગાવી રહ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે જ્યારે ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટની વાત આવે છે, ત્યારે વહીવટી તંત્રને ફાસ્ટ-ટ્રેક મોડ પર કામ કરવું જોઈએ. જો આ વિલંબ વધુ લંબાશે, તો રાજ્યમાં ખેડૂતોના આંદોલન વધુ ઉગ્ર બનવાની સંભાવના છે, જે સરકાર માટે એક નવો રાજકીય પડકાર ઊભો કરી શકે છે. ખેડૂતોની નજર હવે ગાંધીનગર પર છે કે ક્યારે 'વચન' 'વળતર'માં બદલાય છે.

- અભિજિત

27/10/2025